Vakgebieden

Indien je reeds geruime tijd in België verblijft en zich goed heeft geïntegreerd in de Belgische samenleving, kom je in bepaalde gevallen in aanmerking voor een zogenaamde humanitaire regularisatie.

De humanitaire regularisatie onderscheidt zich van andere verblijfsprocedures in de zin dat er geen duidelijke wettelijke voorwaarden zijn waaraan men moet voldoen. Dienst Vreemdelingenzaken beoordeelt elk dossier apart. Men doet er met andere woorden goed aan om een uitgebreid en goed gestoffeerd dossier voor te leggen. Zo kan gedacht worden aan bijvoorbeeld attesten van kennis van de landstalen, diploma’s of attesten van gevolgde opleidingen, bewijzen dat men reeds gewerkt heeft, steunbetuigingen van vrienden en/of kennissen.

Humanitaire regularisatieprocedures (ook wel ‘9bis’ procedures genoemd) hebben als grootste nadeel dat zij een zeer lange doorlooptijd hebben. Gemiddeld duurt het op heden ca. 14 maanden vooraleer de Dienst Vreemdelingenzaken een beslissing neemt. Gedurende de looptijd van de procedure wordt de aanvrager geen voorlopig verblijf toegekend, zodat hij eigenlijk illegaal in het land verblijft. In regel dient de aanvraag te worden ingediend bij de ambassade van het land van herkomst, enkel indien je kan aantonen dat het volstrekt onmogelijk is om de aanvraag in te dienen in jouw land van herkomst, kan je de aanvraag toch in België indienen. Je doet dit bij de gemeente van jouw verblijfplaats.

In het verleden werden er vaak zogenaamde collectieve regularisaties georganiseerd. Dit betekent dat een heleboel mensen in één keer werden geregulariseerd omdat zij al geruime tijd (legaal of illegaal) in België verbleven. De collectieve regularisaties zijn een louter politieke beslissing en vinden geen wettelijke grondslag. In het huidige politieke klimaat valt te verwachten dat dit soort collectieve regularisaties definitief tot het verleden behoren: elk dossier zal dus met andere woorden afzonderlijk behandeld en beoordeeld worden.

Indien de aanvraag wordt goedgekeurd, wordt de betrokkene in het bezit gesteld van een A-kaart, die recht geeft op een tijdelijk verblijf (meestal 1 jaar). Deze kaart dient dus elk jaar te worden verlengd. Pas na 5 jaar tijdelijk verblijf kan de betrokkene een B-kaart aanvragen, die recht geeft op een verblijf van onbeperkte duur.

Ook in dit geval kan u hoger beroep aantekenen tegen een weigeringsbeslissing bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen.

Mogelijks kan je om gezondheidsredenen niet (meer) terugkeren naar jouw land van herkomst. Je kan bijvoorbeeld niet meer reizen of jouw land van origine biedt niet de medische zorgen aan die je nodig heeft. In deze gevallen kan je onder bepaalde voorwaarden in aanmerking komen voor een zogenaamde medische regularisatie (ook wel een ‘9ter’ procedure genoemd). Je zal dan een (tijdelijk) verblijf krijgen om medische redenen.

Om in aanmerking te komen voor een medische regularisatie dienen 2 grondvoorwaarden te zijn vervuld.

• Je moet in de eerste plaats lijden aan een ziekte of aandoening die jouw leven of jouw fysieke integriteit in het gevaar brengt.
• Daarnaast dient te worden aangetoond dat de medische zorgen die je nodig heeft niet beschikbaar of niet (of moeilijk) toegankelijk zijn in jouw land van herkomst zodat er een risico bestaat op onmenselijke of vernederende behandeling in het land van herkomst.

In de praktijk neemt de Dienst Vreemdelingenzaken quasi enkel levensbedreigende aandoeningen in aanmerking. De ziekte of aandoening moet met andere woorden voldoende ernstig zijn.

De zorg moet in het land van herkomst niet beschikbaar zijn of alleszins niet toegankelijk. Dit betekent dat niet alleen de situaties waarin de zorgen simpelweg niet kunnen geleverd worden (door bijvoorbeeld oorlog, gebrek aan infrastructuur, gebrek aan medische kennis of gekwalificeerd zorgpersoneel) in aanmerking worden genomen, maar ook de situaties waarin de zorgen wel kunnen worden aangeboden, maar deze voor de gemiddelde burger niet toegankelijk zijn (door bijvoorbeeld de kostprijs, de afstand van de plaats waar de zorgen worden aangeboden en de verblijfplaats van de betrokkene in het land van herkomst …).

Volgens vaste rechtspraak van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen kan in de beoordeling van de aanvraag ook rekening worden gehouden met eventuele mantelzorg die je nodig zou hebben. In het geval dat je lijdt aan een aandoening waardoor je in het dagelijkse leven hulp nodig hebt van vrienden of familieleden, zal de Dienst Vreemdelingenzaken hiermee rekening dienen te houden. Dit is vooral interessant in het geval dat je bijvoorbeeld geen familieleden meer hebt in jouw land van herkomst en dat je in België wél familieleden heeft.

De aanvraag moet worden vergezeld van een standaard medisch getuigschrift aangeboden door DVZ en ingevuld door een erkend geneesheer. Dit is een ontvankeljikheidsvoorwaarde: zonder dit attest zal DVZ je aanvraag zelfs niet in overweging nemen. Van zodra je aanvraag ontvankelijk wordt verklaard, krijg je een voorlopig verblijf toegekend.

Bij een positieve beslissing ontvang je een A-kaart, die meestal geldig is voor 1 jaar. Deze kaart kan jaarlijks worden verlengd door aan te tonen dat je medische toestand nog dezelfde is (of nog is verslechterd). Na een periode van 5 jaar ontvang je een B-kaart die voor onbeperkte tijd geldig is.

Is mijn buitenlands huwelijk automatisch geldig in België? En welke stappen dien ik te ondernemen om dit huwelijk ook in België te laten registeren? Ik wil uit de echt scheiden, maar ik ben gehuwd in het buitenland. Kan ik in België scheiden? En welke wetgeving is van toepassing? Kan ik als moeder de vader van mijn kind dwingen zijn kind te erkennen terwijl dat in mijn land van herkomst niet mogelijk is?

Of je nu in uw land van herkomst reeds een gezinsleven had uitgebouwd, of je begint in België met een schone lei: je zal vaak geconfronteerd worden met praktische, administratieve, maar ook juridische obstakels wanneer u als vreemdeling in België uw leven verder uitbouwt. Je moet als vreemdeling altijd in het achterhoofd houden dat er een internationale component is aan deze simpele vragen.

De basis voor de rechtsregels die deze problemen regelen is het Wetboek Internationaal Privaatrecht. Zo zal een echtscheiding bijvoorbeeld vaak door de Belgische rechtbanken kunnen worden uitgesproken zelfs als het om een buitenlands huwelijk gaat, zolang de gehuwden maar lang genoeg in België wonen. Mogelijk is op die echtscheidingsprocedure dan wel het recht van het land van het huwelijk van toepassing, waardoor de Belgische rechter het buitenlands echtscheidingsrecht zal moeten toepassen.

Wanneer je wenst te huwen of wanneer je een verklaring tot wettelijke samenwoning wenst af te leggen als vreemdeling zonder wettig verblijf in België, zal jouw aanvraag in alle waarschijnlijkheid uitmonden in een onderzoek naar een mogelijk schijnhuwelijk (of schijn wettelijke samenwoning).

De wetgever heeft willen vermijden dat vreemdelingen zonder wettig verblijf in België een relatie zouden aangaan met een Belg of iemand met een wettig verblijf in België enkel en alleen om dan later een procedure gezinshereniging te kunnen starten op basis van het huwelijk of de wettelijke samenwoning.

Daarom zal in deze gevallen onderzocht worden of er wel écht sprake is van een relatie. De wet definieert dit als ‘de wil om een duurzame levensgemeenschap tot stand te brengen’. Als het huwelijk (of de wettelijke samenwoning) met andere woorden enkel als doel heeft een verblijfsrechtelijk voordeel te bekomen, zal de gemeente weigeren dit huwelijk te voltrekken of akte te verlenen van de wettelijke samenwoning.

De gemeente hanteert een aantal criteria waarop men zich baseert om te beoordelen of er al dan niet sprake is van een schijnhuwelijk. Er kan gedacht worden aan leeftijdsverschil, de snelheid waarmee de relatie tot stand kwam, het feit dat de partners weinig van elkaar weten, het ontbreken van gemeenschappelijke interesses …

Tijdens het onderzoek worden beide partners verhoord door de politiediensten. Zij krijgen dezelfde vragen over elkaars leven en deze antwoorden worden dan met elkaar vergeleken. De vragen zijn zeer uiteenlopend: waar hebben jullie elkaar ontmoet?, wat zijn de namen van de ouders en hun beroep?, aan welke kant van het bed slapen jullie …

Indien wordt beslist dat het om een schijnhuwelijk gaat, zal de gemeente weigeren het huwelijk te voltrekken (of akte te verlenen aan de wettelijke samenwoning). Tegen deze beslissing staat beroep open bij de familierechtbank: het is dan aan de rechter om te oordelen of er sprake is van een schijnhuwelijk of niet.

Belangrijk om te weten is dat er enkel sprake is van een schijnhuwelijk indien de bedoeling van de relatie er enkel in bestaat een verblijfsrechtelijk voordeel te bekomen. Indien de partijen dus echt een duurzame relatie hebben, maar in het huwelijk treden mede om het verblijf van één van hen beiden te regulariseren is er geen sprake van een schijnhuwelijk.

Voor buitenlandse huwelijken waarvan je de erkenning in België vraagt, bestaat een soortgelijke procedure. Indien de echtheid van een buitenlandse akte vaststaat, zal deze akte normaal gesproken automatisch worden erkend in België. Belangrijke uitzondering hierop is dat de erkenning geweigerd wordt wanneer deze in strijd is met de openbare orde (men kan denken aan de situatie waarin één der gehuwden nog minderjarig is of het Belgisch verbod op polygamie). Deze uitzonderingsregel wordt echter ook uitgebreid tot schijnhuwelijken: wanneer er vermoedens zijn dat partijen enkel gehuwd zijn om een verblijfrechtelijk voordeel te bekomen, zal de erkenning in België geweigerd worden, vaak na een soortgelijk onderzoek zoals hierboven reeds geschetst.

Gelijklopend aan de procedure van het schijnhuwelijk, heeft de wetgever recent een procedure omtrent de schijnerkenning in het leven geroepen.

De wetgever meende dat sommige personen een kind erkenden enkel en alleen om een procedure gezinshereniging te kunnen starten met het kind om zo hun verblijfsstatuut te regulariseren.

De ambtenaar van de burgerlijke stand (met andere woorden: de gemeente) kan dan ook de erkenning van een kind door een ouder weigeren indien zij vermoeden dat het om een schijnerkenning gaat. In dit geval zal de betrokkene een procedure moeten starten voor de bevoegde familierechtbank om zo de gerechtelijke vaststelling van de afstammingsband te bekomen. Door de rechtbank zal quasi altijd een DNA test worden geëist, zodat het raadzaam is om hierop te anticiperen. Heb je geen wettig verblijf in België en wil je jouw kind erkennen? Dan doe je er met andere woorden goed aan om een DNA test te laten uitvoeren om de biologische afstammingsband te laten vaststellen.

Is het kind geboren in België en is één van beide ouders Belg? Dan krijgt het kind automatisch de Belgische nationaliteit.

Hetzelfde geldt voor een kind dat in het buitenland geboren is en waarvan één van beide ouders een Belg is die zélf in België is geboren. Ook een kind dat in België geboren is zonder Belgische ouders, maar waarvan één van beide ouders wél in België is geboren en voor een periode van 5 jaar voorafgaand aan de geboorte in België heeft gewoond.

Een kind wordt na de geboorte automatisch Belg wanneer één van beide ouders Belg wordt vooraleer het kind meerderjarig wordt, op voorwaarde dat het kind verblijft in België en dat de ouder die Belg wordt het ouderlijk gezag heeft over het kind.

Ook kinderen die geboren zijn in het buitenland waarvan één ouder Belg is die zelf niet in België is geboren kunnen Belg worden wanneer de Belgische ouder hiertoe een verklaring aflegt. De toekenning gebeurt in dat geval dus niet automatisch.

Er bestaan daarnaast nog specifieke regels in het geval van adoptie.

Mensen die van geen enkel land de nationaliteit bezitten worden staatloos genoemd (zie hierover verder).

België engageert zich, net zoals vrijwel alle West-Europese landen, om staatloosheid te voorkomen. Als een kind geen enkele andere nationaliteit bezit bij de geboorte, dan wordt het in bepaalde gevallen de Belgische nationaliteit toegekend. Dit is het geval indien:

• het kind is geboren in het buitenland, heeft een Belgische ouder, maar heeft geen andere nationaliteit
• het kind is geboren in België en heeft geen nationaliteit
• het kind is minderjarig, bezit geen andere nationaliteit en wordt geadopteerd door een Belg

Indien je al minstens 5 jaar ononderbroken wettelijk in België verblijft, kan je de Belgische nationaliteit aanvragen indien je bewijst dat je bent geïntegreerd.

De integratie dient zowel maatschappelijk als economisch aangetoond te worden. Maatschappelijke integratie kan bewezen worden door bijvoorbeeld het volgen van een opleiding secundair of hoger onderwijs of het volgen van een inburgeringstraject. Indien je hiervan het bewijs kan voorleggen, heb je ook meteen bewezen te voldoen aan het criterium van de kennis van één van de landstalen.

De economische participatie bewijs je door aan te tonen dat je in de 5 jaar voorafgaand aan de aanvraag minstens 468 arbeidsdagen hebt gewerkt. Let op: een arbeidsdag wordt als een full time werkdag beschouwd. Ben je zelfstandige, dan bewijs je de economische participatie door aan te tonen dat je minstens 6 kwartalen sociale bijdragen hebt betaald.

Het Openbaar Ministerie zal vervolgens advies geven over je nationaliteitsaanvraag. Doorgaans volgt er enkel een negatief advies indien je in het verleden reeds strafrechtelijk bent veroordeeld. Tegen een weigeringsbeslissing staat beroep open bij de Rechtbank van Eerste Aanleg.

Indien je al minstens 5 jaar ononderbroken wettelijk in België verblijft en je gehuwd bent met een Belg met wie je 3 jaar voordien effectief samenwoont, kan je de Belgische nationaliteit aanvragen door aan te tonen dat je maatschappelijk bent geïntegreerd.

Maatschappelijke integratie kan bewezen worden door bijvoorbeeld het volgen van een opleiding secundair of hoger onderwijs of het volgen van een inburgeringstraject. Indien je hiervan het bewijs kan voorleggen, heb je ook meteen bewezen te voldoen aan het criterium van de kennis van één van de landstalen.

Je hoeft in dit geval niet te bewijzen dat je economisch actief bent geweest in de jaren voor je nationaliteitsverklaring.

Indien je al minstens 5 jaar ononderbroken wettelijk in België verblijft en je de ouder bent van een Belgisch minderjarig kind, kan je de Belgische nationaliteit aanvragen door aan te tonen dat je maatschappelijk bent geïntegreerd. Je hoeft in dit geval niet effectief samen te wonen met je kind.

Maatschappelijke integratie kan bewezen worden door bijvoorbeeld het volgen van een opleiding secundair of hoger onderwijs of het volgen van een inburgeringstraject. Indien je hiervan het bewijs kan voorleggen, heb je ook meteen bewezen te voldoen aan het criterium van de kennis van één van de landstalen.

Je hoeft in dit geval niet te bewijzen dat je economisch actief bent geweest in de jaren voor je nationaliteitsverklaring.

Indien je in België bent geboren, meerderjarig bent en ononderbroken in België verblijft sedert je geboorte, kan je de Belgische nationaliteit aanvragen zonder dat je moet aantonen dat je maatschappelijk bent geïntegreerd. Je maatschappelijke integratie wordt in dat geval immers vermoed. Ook de economische participatie dient in dit geval niet aangetoond te worden.

Indien je al minstens 5 jaar ononderbroken wettelijk in België verblijft en je lijdt aan een handicap of invalide bent, kan je de Belgische nationaliteit aanvragen zonder dat je moet aantonen dat je maatschappelijk bent geïntegreerd. Ook de economische participatie dient in dit geval niet aangetoond te worden.

Indien je al minstens 5 jaar ononderbroken wettelijk in België verblijft en je 65 jaar of ouder bent, kan je de Belgische nationaliteit aanvragen zonder dat je moet aantonen dat je maatschappelijk bent geïntegreerd. Ook de economische participatie dient in dit geval niet aangetoond te worden.

Indien je al minstens 10 jaar ononderbroken wettelijk in België verblijft en je 65 jaar of ouder bent, kan je de Belgische nationaliteit aanvragen zonder dat je moet aantonen dat je maatschappelijk bent geïntegreerd. Ook de economische participatie dient in dit geval niet aangetoond te worden.

Je moet wel aantonen dat je deelneemt aan het leven van je onthaalgemeenschap. Voorbeelden van hoe je dit kan aantonen zijn bijvoorbeeld bewijzen dat je werkt of hebt gewerkt, je in België naar school bent geweest, je vrijwilligerswerk hebt gedaan …