Nieuws

In januari verschenen we tweemaal in het tijdschrift Ondernemers van VOKA Oost-Vlaanderen. Naast een wat uitgebreider artikel over ondernemen in Polen (wat je hier op onze website terugvindt) schreven we ook een bijdrage over de Code Napoleon en Battle of the Forms. De tekst vind je via deze link, of hieronder volledig terug.

Code Napoleon en Battle of the Forms toegelicht

Sinds 1804 maakt een groot deel van het continent gebruik van de Code Napoleon, een meesterwerk dat de ontwerpers heeft overleefd en misschien meer nog dan de vele veldslagen, al dan niet gewonnen, de gedachte aan Napoleon Bonaparte levendig houdt.

Gedurende de jaren werden vele wijzigingen aangebracht aan deze Code, ingegeven door de maatschappelijke evolutie die nuttig en noodzakelijk was doch kwamen deze de consistentie van het Burgerlijk Wetboek niet steeds ten goede.

Sinds enkel jaren zijn we toe aan een grondig gewijzigd wetboek, waarvan de wijzigingen nu wel echt operationeel worden. Niet alles belangt de ondernemer aan als ondernemer doch vanaf 1 januari 2023 treden er enkele wijzigingen in werking die het level playing field een ander aanzicht kunnen geven.

In dit korte bestek kunnen we niet alles bespreken maar twee zaken springen wel in het oog, met name het toepassingsgebied van de algemene voorwaarden en de invoering van de imprevisieleer.

Toepassingsgebied algemene voorwaarden

Iedereen kent ze wel, die voorwaarden die op allerlei documenten figureren; van bestelbon over leveringsbon tot factuur. Niemand staat er echt bij stil tot er zich een probleem voordoet waarbij de contracterende partijen hun gelijk willen halen en schermen met hun eigen algemene voorwaarden die zij uiteraard willen laten primeren op de voorwaarden van de andere contractspartij.

Uw lot toevertrouwen aan de rechter was Russische roulette want hoe zou hij bepalen welke regels er nu van toepassing waren. De eerst medegedeelde algemene voorwaarden, de eerste na de aanvaarding van de offerte of zou de verkoper toch primeren. Of zou het dispuut er kunnen toe leiden dat er helemaal geen regels werden afgesproken en aldus het gemeen recht van toepassing zou zijn?

Deze Battle of the forms is vanaf 1 januari 2023 wettelijk geregeld en wel op die wijze dat alle algemene voorwaarden deel zullen uitmaken van de overeenkomst en alle tegenstrijdige bepalingen elkaar zullen opheffen, alvast wat de uitwerking betreft.

Alle partijen hebben er dus belang bij om meer nog dan vroeger de nodige aandacht te besteden onder welke voorwaarden men wil/kan samenwerken. Opletten dus en vergeet ook de bepalingen nopens de onrechtmatige bedingen niet uit het oog.

Invoering van de imprevisieleer

Een tweede zeer grote wijziging die ingang zal vinden vanaf 1 januari 2023 is de matiging van het gekende principe dat eens er een overeenkomst tussen partijen wordt gesloten, deze overeenkomst dient uitgevoerd te worden en er slechts wijzigingen mogelijk zijn indien alle partijen daaromtrent een akkoord kunnen bereiken. Overeenkomsten strekken nu eenmaal tot wet tussen de partijen. Men kon er enkel onderuit als het wederkerige contracten waren, als de andere partij haar verbintenissen voortvloeiende uit de overeenkomst niet uitvoerde of een zogenaamde Act of God, overmacht dus, de uitvoering onmogelijk maakte.

Welnu, door de invoering van het begrip imprevisie kunnen partijen onder bepaalde omstandigheden alsnog wijzigingen onderhandelen of zelfs de overeenkomst beëindigen. De imprevisieleer strekt ertoe om een evenwicht te behouden tussen contracterende partijen. Want er kunnen zich na de totstandkoming van de overeenkomst heel wat onvoorzienbare omstandigheden voordoen die zeer verzwarend werken voor één van de partijen waaraan deze geen fout heeft, laat staan dat hij ze in alle redelijkheid had kunnen voorzien.

De invoering van de imprevisieleer is geen vrijgeleide en zal pas toepassing kunnen vinden na de vervulling van bepaalde voorwaarden.

Zo zal de toepassing niet mogen uitgesloten zijn in de overeenkomsten of uiteraard door een wetsbepaling. Het mag ook niet om een akkefietje gaan doch wel degelijk om een evenwichtsverstorende gebeurtenis waardoor het uitvoeren van de verbintenissen niet meer redelijk zou zijn en die daarenboven niet kon worden voorzien op het ogenblik dat men de overeenkomst heeft afgesloten.

Het spreekt voor zich dat diegene die er zich op beroept niet aan de basis mag liggen van de gewijzigde omstandigheden.

In bepaalde sectoren zullen trouwens heel wat risico’s worden uitgesloten van de toepassing van de imprevisieleer door ze expressis verbis ten laste te leggen van één of meerdere partijen.

Ook hier geldt dus de regel: goed nadenken bij het opstellen van overeenkomsten want nadien behoort het aan de rechter en dat willen wij zoveel mogelijk vermijden, toch?